مالیات بخش قابل توجهی از منابع مالی مورد نیاز دولت را تأمین می کند و در نتیجه قوانینی برای اطمینان از دریافت این منابع به طور منظم تعریف و وضع شده است تا مؤدیان به درستی به تعهدات خود عمل کرده و مالیات خود را پرداخت کنند. نهادهای سیاست گذار جرایم مالیاتی را به عنوان پاسخی احتمالی به نقض این قوانین در نظر گرفته اند. به همین دلیل، جرایم مالیاتی مختلفی مورد توجه قرار گرفته است، زیرا تأخیر یا عدم پرداخت مالیات مؤدیان منجر به کمبود منابع مورد نیاز دولت و ایجاد مشکلات متعددی می شود. جرایم از هر نوعی مشمول مالیات نمی شوند. بخشودگی جرایم اعم از اشخاص حقیقی و حقوقی که مقتضیات خاص خود را دارد نیز مورد توجه قانون گذار قرار گرفته است. علاوه بر این، شدت جرایم مالیاتی متفاوت است و برای هر موضوعی که مشمول مقررات مختلف قانونی باشد، متفاوت می باشد. در این مقاله با ما همراه باشید تا در مورد انواع مختلف جرایم مالیاتی صحبت کرده و الزامات بخشودگی آنها را برایتان شرح دهیم.

جرایم مالیاتی چیست؟

برای پاسخ به این سؤال که جرایم مالیاتی چیست، باید بگوییم که جرایم انواع مختلفی دارند و دولت از آن به عنوان اهرم فشاری برای مشمولان این مالیات استفاده می کند. هم اشخاص حقیقی و هم اشخاص حقوقی باید مالیات بر درآمد حاصل از فعالیت های اقتصادی خود را پرداخت کنند. جرایم مالیاتی را می توان به جرایمی که توسط صاحبان مشاغل یا شرکت هایی که به تعهدات مالیاتی خود عمل نمی کنند، نسبت داد. سازمان امور مالیاتی تعهداتی را در مهلت های مقرر برای مؤدیان تعیین کرده است که در صورت عدم رعایت آنها، مؤدی مجبور به پرداخت اصل مالیات و همچنین جریمه آن خواهد بود. جرایم مالیاتی را می توان به موارد دیگری مانند کتمان کردن درآمد یک فرد از فعالیت اقتصادی خود، برآورد هزینه های غیرواقعی یا عدم تسلیم به موقع اظهارنامه مالیاتی که منجر به از دست دادن کلیه مزایا و معافیت های مالیاتی می شود، مرتبط دانست. کلیه مؤدیان باید اظهارنامه مالیاتی خود را ثبت و ارسال کنند. همچنین همه مشمولین مالیات باید مالیات خود را پرداخت کرده و در صورت وجود مالیات معوقه، آن را تسویه کنند. در غیر این صورت، پای جرایم مالیاتی به میان می آید.

قانون جرایم مالیاتی چه می گوید؟

برای بسیاری از مودیان محل سوال است که جرایم مالیاتی طبق قانون چگونه است؟ در پاسخ باید گفت که در دهه های اخیر به مرور بحث فرار مالیاتی و تخلفات مالی جرم انگاری شده و در قوانین جدید مالیاتی این موضوع لحاظ شده است. فصل هفتم باب چهارم قانون مالیات های مستقیم از مواد 189 تا 202 مشخصا به موضوع تشویقات، انواع جرایم مالیاتی و شرایط بخشودگی آنها اشاره می کند که مطالعه آن برای تمامی صاحبان کسب وکار و مودیان مالیاتی ضروری است. از بندهای مختلف قانونی می توان اینگونه استنباط کرد که عدم تعهد مودیان به تکالیف مالیاتی جرم محسوب می شود و دولت طبق قانون جرایم مالیاتی، مودیان را مجازات می کند. این موضوع نه تنها در مورد مالیات پرداختی خود مودیان صدق می کند، بلکه در مواردی که نیاز است آنها مالیات دیگران را نیز پرداخت کنند، صدق می کند.در همین راستا ماده 182 قانون مالیات های مستقیم بیان می کند: «کسانی که مطابق مقررات این قانون مکلف به پرداخت مالیات دیگران می باشند و همچنین هرکس که پرداخت مالیات دیگری را تعهد یا ضمانت کرده باشد و کسانی که بر اثر خودداری از انجام تکالیف مقرر در این قانون مشمول جریمه ای شناخته شده اند در حکم مودی محسوب و از نظر وصول بدهی طبق مقررات قانونی اجرای وصول مالیات ها با آنان رفتار خواهدشد. بر این اساس، صاحبان کسب وکار و شرکت ها متناسب با نوع فعالیت شان موظف به پرداخت انواع مالیات از جمله انواع مالیات بر درآمد و مالیات بر دارایی در مهلت قانونی تعیین شده هستند. سازمان امور مالیاتی نیز در راستای اجرای این قوانین همواره تشویق و معافیت هایی را در نظر گرفته است؛ اما تجربه نشان داده ابزار و تشویق های مالیاتی همیشه کارساز نبوده و دولت به موجب قانون متخلفان را مشمول پرداخت جریمه قرار می دهد.

انواع جرایم مالیاتی و میزان هر کدام از آنها

جرایم مالیاتی انواع مختلفی دارد که برای هر کدام از آنها درصدهای متفاوت در نظر گرفته شده است. با این حال، مهم ترین آنها به ترتیب مواد قانونی به شرح زیر است:

جریمه مالیات بر ارزش افزوده

مالیات بر ارزش افزوده به شکل دوره ای و هر 3 ماه یکبار باید پرداخت شود که مودی تا 15 روز پس از هر دوره این فرصت را دارد که اقدام به پرداخت کند در غیر این صورت عدم پرداخت و عدم ارائه اظهارنامه مالیاتی موجب تعلق جریمه مالیات بر ارزش افزوده می شود. طبق ماده 22 قانون ارزش افزوده ، مودیان مالیاتی در صورت انجام ندادن تکالیف مقرر در این قانون و یا در صورت تخلف از مقررات این قانون، علاوه بر پرداخت مالیات متعلق و جریمه تاخیر، مشمول جریمه ای به شرح زیر خواهند بود:

1. عدم ثبت نام مودیان در مهلت مقرر معادل هفتاد وپنج درصد (75%) مالیات متعلق تا تاریخ ثبت نامه یا شناسایی حسب مورد
2. عدم صدور صورتحساب معادل یک برابر مالیات متعلق
3. عدم درج صحیح قیمت در صورتحساب معادل یک برابر مابه التفاوت مالیات متعلق
4. عدم درج و تکمیل اطلاعات صورتحساب طبق نمونه اعلام شده معادل بیست وپنج درصد (25%) مالیات متعلق
5. عدم تسلیم اظهارنامه از تاریخ ثبت نام یا شناسایی به بعد حسب مورد، معادل پنجاه درصد (50%) مالیات متعلق

عدم ارائه دفاتر یا اسناد و مدارک حسب مورد معادل بیست وپنج درصد (25%) مالیات متعلق. همچنین بر اساس ماده 23 قانون مذکور تاخیر در پرداخت مالیات های موضوع این قانون در مواعد مقرر، موجب تعلق جریمه ای به میزان دو درصد (2%) در ماه، نسبت به مالیات پرداخت نشده و مدت تاخیر خواهد بود.

جریمه مالیات عملکرد

ماده 190 قانون مالیات های مستقیم به میزان جریمه مالیات بر عملکرد پرداخته است که بر اساس آن، چنانچه اشخاص حقیقی و حقوقی مالیات بر عملکرد هر ساله خود را در مهلت تعیین شده پرداخت نکنند مشمول پرداخت جریمه ای معادل 2.5 درصد به ازای هرماه تاخیر می شود.

جریمه اظهارنامه مالیاتی

یکی از جرایم غیر قابل بخشش مالیاتی، عدم ارسال اظهارنامه در موعد مقرر قانونی است. بر همین اساس ماده 192 قانون مالیات های مستقیم بیان می کند:  در کلیه مواردی که مودی یا نماینده او که به موجب مقررات این قانون از بابت پرداخت مالیات مکلف به تسلیم اظهارنامه مالیاتی است چنانچه نسبت به تسلیم آن در موعد مقرر اقدام نکند، مشمول جریمه غیرقابل بخشودگی معادل سی درصد (30%) مالیات متعلق برای اشخاص حقوقی و صاحبان مشاغل موضوع این قانون و ده درصد (10%) مالیات متعلق برای سایر مودیان می باشد». بنابراین، عدم ارسال اظهارنامه مالیاتی مشمول جریمه 30 درصدی اشخاص حقوقی و جریمه 10 درصدی اشخاص حقیقی می شود.

جریمه درآمدهای کتمان شده و هزینه های غیر واقعی

یکی دیگر از انواع جریمه عدم پرداخت مالیات، مربوط به ماده 192 قانون مالیات های مستقیم بوده که بر اساس آن درآمدهای کتمان شده در اظهارنامه های تسلیمی یا برآورد هزینه های غیرواقعی مشمول جریمه غیرقابل بخشودگی معادل سی درصد (30%) مالیات متعلق برای اشخاص حقوقی و صاحبان مشاغل موضوع این قانون و ده درصد (10%) مالیات متعلق برای سایر مودیان می باشد.

جریمه عدم تسلیم ترازنامه و حساب سود و زیان

دفاتر قانونی نیز از آن دسته مواردی است که اگر مودیان در موعد مقرر آن را به سازمان امور مالیاتی تسلیم نکنند مشمول پرداخت جرایم مالیاتی می شوند. بر اساس ماده 193 قانون مالیات های مستقیم، نسبت به مودیانی که به موجب این قانون و مقررات مربوط به آن مکلف به نگهداری دفاتر قانونی هستند در صورت عدم تسلیم ترازنامه و حساب سود و زیان یا عدم ارائه دفاتر مشمول جریمه ای معادل بیست درصد (20%) مالیات برای هریک از موارد مذکور خواهند بود. همچنین تبصره این ماده قانونی می گوید: «عدم تسلیم اظهارنامه و ترازنامه و حساب سود و زیان در دوره معافیت موجب عدم استفاده از معافیت مقرر در سال مربوط خواهد شد.

جریمه اظهار درآمد غیر واقعی

همانطور که می دانید مودیان مکلفند میزان درآمدی که از طریق فعالیت اقتصادی به دست می آورند را در اظهارنامه مالیاتی به ثبت برسانند اما چنانچه سازمان امور مالیاتی طی بررسی هایی به میزان درآمدی مغایر با درآمد اظهار شده برسد، بر اساس ماده 194 قانون مالیات های مستقیم، شخص را مکلف به پرداخت جریمه غیرقابل بخشش می کند. در ماده مذکور آمده : مودیانی که اظهارنامه آنها در اجرای مقررات ماده (158) این قانون مورد رسیدگی قرار می گیرد، در صورتی که درآمد مشمول مالیات مشخصه قطعی با رقم اظهار شده از طرف مودی بیش از پانزده درصد (15%) اختلاف داشته باشد علاوه بر تعلق جرایم مقرر مربوط که قابل بخشودن نیز نخواهد بود تا سه سال بعد از ابلاغ مالیات مشخصه قطعی از هرگونه تسهیلات و بخشودگی های مقرر در قانون مالیات ها نیز محروم خواهند شد.

جریمه مدیران شرکت

این جریمه مربوط به مدیران شرکت ها است. بر اساس ماده 195 قانون مالیات های مستقیم ،جریمه تخلف آخرین مدیران شخص حقوقی از لحاظ عدم تسلیم اظهارنامه موضوع ماده (114) این قانون ظرف مهلت مقرر یا تسلیم اظهارنامه خلاف واقع به ترتیب عبارت است از دو درصد (2%) و یک درصد (1%) سرمایه پرداخت شده شخص حقوقی در تاریخ انحلال .

جریمه مدیران تصفیه

مدیران تصفیه از لحاظ قانونی نمی توانند دارایی یک شخص حقوقی را پیش از تصفیه امور مالیاتی، تقسیم کنند، در صورت انجام این امر مشمول پرداخت جریمه می شوند. بر اساس ماده 196 قانون مالیات های مستقیم ، جریمه تخلف مدیر یا مدیران تصفیه در مورد تقسیم دارایی شخص حقوقی قبل از تصفیه امور مالیاتی شخص حقوقی یا قبل از سپردن تأمین مقرر موضوع ماده (118) این قانون معادل بیست درصد (20%) مالیات متعلق خواهد بود که از مدیر یا مدیران تصفیه وصول می گردد.

جریمه عدم ارسال لیست حقوق و قرارداد پیمانکاری

شخصی که موظف به ارسال لیست حقوق دستمزد کارکنان و همچنین قرارداد پیمانکاران است در صورتی که از انجام این کار در موعد مقرر خودداری کند مشمول جرایم مالیاتی می شود.

بر اساس ماده 197 قانون مالیات های مستقیم ، نسبت به اشخاصی که به شرح مقررات این قانون مکلف به تسلیم صورت یا فهرست یا قرارداد یا مشخصات راجع به مودی می باشند، در صورتی که از تسلیم آنها در موعد مقرر خودداری و یا بر خلاف واقع تسلیم نمایند، جریمه متعلق در مورد حقوق عبارت خواهد بود از دو درصد (2%) حقوق پرداختی و در خصوص پیمانکاری یک درصد (1%) کل مبلغ قرارداد و در هر حال با مودی متضامنا مسئول جبران زیان وارده به دولت خواهند بود.

جریمه مالیات های تکلیفی

یکی دیگر از انواع جرایم مالیاتی، جریمه عدم پرداخت مالیات تکلیفی است. در واقع عدم تعهد نسبت به مالیات های تکلیفی نیز مشمول جرایم مالیاتی با نرخ 10 درصد و به ازای هر ماه تاخیر 2.5 درصد است.

بر اساس ماده 199 قانون مالیات های مستقیم ، هر شخص حقیقی یا حقوقی که به موجب مقررات این قانون مکلف به کسر و ایصال مالیات مودیان دیگر است در صورت تخلف از انجام وظایف مقرره علاوه بر مسئوولیت تضامنی که با مودی در پرداخت مالیات خواهد داشت، مشمول جریمه ای معادل ده درصد (10%) مالیات پرداخت نشده در موعد مقرر و دو­و نیم ­ درصد (5/2%) مالیات به ازای هر ماه نسبت به مدت تأخیر از سررسید پرداخت، خواهد بود. چنانچه مالیات توسط دریافت کننده وجوه پرداخت شود، در این ­صورت جریمه دو و نیم درصد(5/2%) موضوع این ماده تا تاریخ پرداخت مالیات توسط مودی مزبور از مکلفین به کسر و ایصال مالیات، مطالبه و وصول خواهد شد.

جریمه دفاتر اسناد رسمی و سردفتران

دفاتر اسناد رسمی در برابر وظایف مالیاتی که به آنها سپرده شده اگر مرتکب تخلف شوند، سازمان امور مالیاتی بر اساس قانون آنها را مشمول پرداخت جرایم مالیاتی می کند.  طبق ماده 200 قانون مالیات های مستقیم ، در هر مورد که به موجب مقررات این قانون تکلیف یا وظیفه ای برای دفاتر اسناد رسمی مقرر گردیده است در صورت تخلف علاوه بر مسئولیت تضامنی سردفتر با مودی در پرداخت مالیات یا مالیات های متعلق مربوط، مشمول جریمه ای معادل بیست درصد (20%) آن نیز خواهد بود و در مورد تکرار به «مجازات حبس تعزیری درجه شش» نیز با رعایت مقررات مربوط محکوم خواهد شد.

برخی از مهم ترین جرایم مالیاتی اشخاص حقوقی

طبق قانون سازمان امور مالیاتی علاوه بر اشخاص حقیقی، تمامی شرکت هایی که نام آنها در اداره ثبت شرکت ها به ثبت رسیده است نیز در قالب اشخاص حقوقی موظف به پرداخت مالیات هستند. شرکت ها حتی اگر هیچگونه فعالیت و درآمدی نیز طی یک دوره مالی نداشته باشند نیز مکلف به ارسال اظهارنامه به سازمان امور مالیاتی هستند. جرایم مالیاتی اشخاص حقوقی که ناشی از عدم تعهد به تکالیف مالیاتی آنها می باشد در قوانین ذکر شده فوق تعریف شده، اما به طور مجزا و مختصر، مهمترین آنها به شرح زیر است:

1-جریمه عدم پرداخت مالیات بر عملکرد                     2-جریمه عدم ارسال اظهارنامه مالیاتی

3-جریمه درآمدهای کتمان شده در اظهارنامه               4-جریمه برآورد هزینه های غیرواقعی جاری در اظهارنامه

5-جریمه عدم تسلیم ترازنامه و حساب سود و زیان        6- جریمه عدم پرداخت مالیات های تکلیفی

جریمه عدم پرداخت مالیات قطعی چیست؟

مالیاتی که از سوی سازمان امور مالیاتی بر اساس اظهارنامه ارسالی تعیین می شود به صورت برگه تشخیص مالیاتی به مودی ابلاغ می شود که میزان آن نهایی و قطعی نیست و مودی می تواند نسبت به آن اعتراض کند تا مورد بررسی هیات اختلاف مالیاتی قرار بگیرد. رای صادره از سوی هیات اختلاف مالیاتی به معنای تعیین مالیات قطعی است و مودی موظف به پرداخت آن است و هرگونه تاخیر در پرداخت آن مشمول جرایم مالیاتی می شود.  بر اساس ماده 238 قانون مالیات های مستقیم، مودی تا 30 روز پس از تاریخ دریافت برگ تشخیص مالیات فرصت دارد که به آن اعتراض کند، بنابراین اگر نسبت به برگه تشخیص مالیاتی اعتراضی نداشته باشد، همان برگه ابلاغی، حکم مالیات قطعی را دارد.  جریمه عدم پرداخت مالیات قطعی می تواند مواردی نظیر ممنوع الخروجی، پرداخت درصدی از اصل مالیات به عنوان جریمه یا مسدود شدن حساب های بانک باشد. با این حال، ماده 202 قانون مالیات های مستقیم مشخصا به جریمه عدم پرداخت مالیات قطعی اشاره کرده که شامل ممنوعیت خروج از کشور است. در سالیان اخیر برخی از افراد که مشمول جریمه عدم پرداخت مالیات قطعی بودند، ممنوع الخروج شده اند.  ماده 202 قانون مالیات های مستقیم در همین زمینه اشاره می کند: وزارت امور اقتصادی و دارایی یا سازمان امور مالیاتی کشور می تواند از خروج بدهکاران مالیاتی که میزان بدهی قطعی آنها از برای اشخاص حقوقی تولیدی دارای پروانه بهره برداری از مراجع قانونی ذی ربط از بیست درصد(20%) سرمایه ثبت شده و یا مبلغ پنج میلیارد(5,000,000,000) ریال، سایر اشخاص حقوقی و اشخاص حقیقی تولیدی از ده درصد(10%) سرمایه ثبت شده و یا دو میلیارد (2,000,000,000) ریال و سایر اشخاص حقیقی از یکصد میلیون(100,000,000) ریال بیشتر است از کشور جلوگیری نماید.  این ماده قانونی در ادامه می افزاید: حکم این ماده در مورد اشخاص عازم سفر واجب با درخواست و تأیید مراجع ذی ربط اعزام کننده مبنی بر میسر نبودن پرداخت بدهی مالیاتی مربوط، با اخذ تضمین لازم جاری نمی باشد. با این حال، برخی از افراد ممکن است برای فرار از جریمه عدم پرداخت مالیات قطعی، اموال و دارایی های خود را به نام دیگران انتقال دهند. قانون گذار برای این افراد نیز برخی پیش بینی ها را در نظر گرفته است. تبصره همین ماده قانونی می گوید: در صورتی که مودیان مالیاتی به قصد فرار از پرداخت مالیات اقدام به نقل و انتقال اموال خود به همسر و یا فرزندان نمایند سازمان امور مالیاتی کشور می تواند نسبت به ابطال اسناد مذکور از طریق مراجع قضایی اقدام نماید.

بخشودگی جرایم مالیاتی و شرایط آن چگونه است؟

معافیت های مالیاتی و بخشودگی جرایم مالیاتی، یکی از راهکارهای دولت برای تشویق مودیان به پرداخت مالیات پیش از سررسید و دریافت مالیات های معوقه است که این بخشودگی ها طی بخشنامه هایی از سوی دولت ابلاغ می شود؛ به طور مثال در سال 1399 سازمان امور مالیاتی با صدور بخشنامه ای، مشاغل آسیب دیده از کرونا را مشمول بخشودگی جرایم مالیاتی قرار داد.ماده 190 قانون مالیات های مستقیم مودیان را به پرداخت مالیات پیش از موعد تشویق می کند که بر اساس آن علی الحساب پرداختی بابت مالیات عملکرد هر سال مالی قبل از سر رسید مقرر در این قانون برای پرداخت مالیات عملکرد موجب تعلق جایزه ای معادل یک درصد (1%) مبلغ پرداختی به ازای هر ماه تا سر رسید مقرر خواهد بود که از مالیات متعلق همان عملکرد کسر خواهد شد. پرداخت مالیات پس از آن موعد موجب تعلق جریمه ای معادل 5/2% مالیات به ازای هر ماه خواهد بود. همچنین ماده 189 قانون مالیات های مستقیم به تخفیفات مالیاتی اشخاص خوش حساب اشاره می کند که بر اساس آن اشخاص حقوقی و همچنین اشخاص حقیقی، چنانچه طی سه سال متوالی ترازنامه و حساب سود و زیان و دفاتر و مدارک آنان مورد قبول قرارگرفته باشد و مالیات هر سال را در سال تسلیم اظهارنامه بدون مراجعه به هیات های حل اختلاف مالیاتی پرداخت کرده باشند، معادل پنج درصد (5%) اصل مالیات سه سال مذکور علاوه بر استفاده از مزایای مقرر در ماده (190) این قانون به عنوان جایزه خوش حسابی از محل وصولی های جاری پرداخت یا در حساب سنوات بعد آنان منظور خواهد شد. سازمان امور مالیاتی این فرصت را در اختیار مودیان خوش حساب قرار داده که در صورتی که عدم تعهد به تکالیف مالیاتی عمدی نبوده، بتوانند با ارائه دلایل قابل قبول سازمان امور مالیاتی، مشمول بخشودگی مالیاتی شوند. موضوع مذکور در ماده 191 قانون مالیات های مستقیم تعریف شده که طبق آن ، تمام یا قسمتی از جرایم مقرر در این قانون بنا به درخواست مودی با توجه به دلایل ابرازی مبنی بر خارج از اختیار بودن عدم انجام تکالیف مقرر و با در نظر گرفتن سوابق مالیاتی و خوش حسابی مودی به تشخیص و موافقت سازمان امور مالیاتی کشور قابل بخشوده شدن می باشد. اقساطی کردن بدهی مودیان نیز از دیگر ابزارهای تشویقی دولت برای افرادی است که قادر به پرداخت بدهی مالیاتی به طور یکجا نیستند، به این صورت که طبق ماده 167 قانون مالیات های مستقیم وزارت امور اقتصادی و دارایی یا سازمان امور مالیاتی کشور می تواند نسبت به مودیانی که قادر به پرداخت بدهی مالیاتی خود اعم از اصل و جریمه به طور یکجا نیستند از تاریخ ابلاغ مالیات قطعی بدهی مربوط را حداکثر به مدت سه سال تقسیط نماید.

افزودن نظر

در حال پاسخ به: [انصراف]

پیشنهاد میکنم پیشنهاد نمیکنم

5 ستاره 4 ستاره 3 ستاره 2 ستاره 1 ستاره

تعداد حروف باقی مانده: 500

  درج نظر